Drukuj

Wieś położona na południowozachodnim skraju Gminy Stary Zamość, obrębie Padołu Zamojskiego. Chomęciska istniały już przed 1402 rokiem należały wtedy do rodziny Chomęckich. W 1432r. miejscowość ta należała do Niefieda Szarkalicza. Kilka lat później dziedzic wsi Deszczko rozgraniczał wieś do Sitańca. W tym samym roku Klemens z Chomęcisk toczył spór graniczny z sąsiadami. W 1492r. Depko z Krupego chciał oddzielenia Chomęcisk od Sitańca. Pięć lat później Florian Zamoyski nabył tutaj wujostwo, a w 1511 część wsi. W 1518r. połowę wsi nabył Feliks Zamoyski (odziedziczyli po nim Stanisław, Florian i Mikołaj Zamoyscy). W 1564r. wieś należała do łacińskiej parafii w Sitańcu i miała dwóch właścicieli: Chomęciski posiadał 5 łanów użytków, tyle samo zagrodników z ziemią, 1 zagrodnika bez ziemi. Florian Zamoyski 5 i 1 łana użytków i 6 zagrodników z ziemią. Zamoyscy w Chomęciskach nadali część działek w dożywotnie użytkowanie swoim klientom i służbie. W 1674r. istniał w tej miejscowości młyn i staw. W tym czasie wieś była opustoszała po napadach nieprzyjacielskich, którą całkowicie zasiedlono dopiero w 2 poł. XVIII wieku. W 1827r. odnotowano: Chomęciska Małe, Chomęciska Duże oraz Chomęciska Szlacheckie w parafii Stary Zamość. Łącznie było tu 66 domów oraz 451 mieszkańców. W 1853r. właścicielem Chomęcisk Małych został Jan Chrzanowski, który za 1853r. wydzielił 100 mórg ziemi i sprzedał je Karolowi Namysłowskiemu, po którym Stanisław Wojciech Namysłowski. W 1881r. syn właściciela folwarku- Karol Namysłowski założył zespół muzyczny, który po II wojnie światowej nazwano Orkiestrą Włościańską. W 1929r. miejscowość ta o powierzchni 100 ha dzierżawił od Ordynacji Stanisław Namysłowski. W 1929r. Chomęciska Małe o powierzchni 100 ha dzierżawił od Ordynacji Stanisław Namysłowski, natomiast hr. Maurycy Zamoyski posiadał 275 ha ziemi w Chomęciskach Wielkich. Był tu wiatrak J. Steczyńskiego. Część gruntów przejął wierzyciel Maurycego Jan Podgórski, który posiadał folwark w Chomęciskach o powierzchni 115 ha aż do 1945 roku, kiedy go rozparcelowano. Pozostałą część dóbr Chomęcisk w 1936 roki przejął Skarb Państwa wraz z umową dzierżawną, na podstawie której od 1930r. folwark dzierżawili Karolina i Konrad Lipczyńscy i byli oni dzierżawcami do II wojny światowej. W nocy z 3 na 4 grudnia 1942r. wieś wysiedlono. Od tego roku folwarkiem zarządzał Winter. Po wyzwoleniu w dworku zamieszkali pracownicy folwarku, grunty rozparcelowano, część gospodarczą początkowo użytkowały Zakłady Mięsne w Zamościu, a od 1974r. SKR ze Starego Zamościa. W 1947 Chomęciska Małe liczyły 384 ha ziemi oraz 441 mieszkańców.